– Wydarzenia, które miały miejsce 77 lat temu ukształtowały naszą polskość. Bez nich bylibyśmy innymi Polakami. Bylibyśmy innymi ludźmi – powiedział Piotr Ciompa, członek Zarządu PWPW . – Nieprzypadkowo wybraliśmy na dzisiejszy wątek przewodni służbę zdrowia. W schronie zbudowanym dla prezydenta Ignacego Mościckiego mieścił się szpital powstańczy, który został przez Niemców, po zajęciu Wytwórni, zlikwidowany.

– Chciałbym szczególnie przypomnieć osobę pani doktor Hanny Petrynowskiej ps. Rana. Razem z pielęgniarkami i felczerkami walczyły, tak naprawdę, na pierwszej linii – bardzo często bez prądu, bez wentylacji, w ciemnych pomieszczeniach, zupełnie nie pasujących do szpitala. Doktor Rana walczyła o życie wszystkich ludzi. Opatrywała również rannych Niemców, którzy dostali się do niewoli. Zarówno ona, jak i jej personel mieli możliwość wycofania się na Stare Miasto, ale postanowili zostać razem z rannymi Powstańcami. Doktor „Rana” oddała życie za swoich pacjentów i w pewnym sensie za nas, za to jakimi Polakami jesteśmy dzisiaj – podkreślił Piotr Ciompa.

Minister Jan Józef Kasprzyk – Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych w swoim wystąpieniu powiedział, że oddajemy dziś hołd, szacunek i cześć poległym żołnierzom Powstania Warszawskiego oraz tym, którzy są wśród nas. Którzy uczą nas każdego dnia jak kochać Polskę. Którzy uczą nas, że dla Polski, dla Rzeczypospolitej dla jej wolności można poświęcić wszystko. Włączając w to cenę zdrowia, a nawet życia. –  Warszawa – miasto znienawidzone i przez Niemców i Rosjan. Bo to miasto na przestrzeni ostatnich 300 lat wielokrotnie wydawało z siebie krzyk wolności i pokazywało, że stolica i Rzeczpospolita ma prawo żyć. Ma prawo do wolności – dodał.

– Powstańcy, Wy zachowaliście się jak trzeba. Wy walczyliście o rzecz najcenniejszą – o wolność i honor. Za to jesteśmy Wam wdzięczni. Polska podniesie się z każdego upadku, z każdego upokorzenia i Wy czcigodni Powstańcy Warszawscy obecni dzisiaj pokazaliście nam na wieki, na zawsze – jest to już wpisane w nasz polski kod kulturowy, że Polak to człowiek dumny, Polak to człowiek, który klęka tylko przed Bogiem. Nigdy nie zgina karku przed żadną przemocą i z każdego poniżenia i upadku podźwignie się. Zawsze. Tak jak Warszawa. Dzisiaj po raz kolejny dziękujemy Wam za Wasz czyn sprzed 77. lat. Wy stanęliście po stronie dobra, przeciwko złu. Wy stanęliście po stronie wartości, które tworzą nasz polski kod kulturowy. Stanęliście po stronie rzeczy najcenniejszej – niepodległości Najjaśniejszej Rzeczypospolitej. Chwała bohaterom! – zakończył minister Kasprzyk.

Wiceminister zdrowia Waldemar Kraska wspominał służby medyczne walczące w Powstaniu. –  Naszą dzisiejszą wolność buduje krew wylana przed 77. laty. Nie byłoby dzisiejszej Warszawy bez ludzi, którzy walczyli i ginęli w sierpniu, wrześniu i na początku października 1944 roku. Tak jak nasz dzisiejszy patriotyzm budowany jest na Powstaniu Warszawskim, tak moralną podbudową zawodu lekarza, pielęgniarki, czy ogólnie rzecz ujmując zawodów medycznych jest postawa lekarzy, lekarek, pielęgniarek, pielęgniarzy, sanitariuszek i sanitariuszy niosących pomoc walczącej Warszawie. Niosących pomoc nie tylko Powstańcom, ale i całej ludności cywilnej miasta, a nawet wrogowi – mówił minister Kraska i dodał – W Powstaniu brało udział około 1000 lekarzy wraz ze studentami medycyny ostatnich lat oraz około 10 tys. pielęgniarek i sanitariuszy. Wśród nich wiele dziewcząt – wolontariuszek. Zginęło lub zostało zamordowanych około 200 lekarzy i ponad 1000 pielęgniarek i sanitariuszy. Chylę dziś czoła jako wiceminister zdrowia, ale przede wszystkim jako lekarz przed każdą osobą z personelu medycznego, która niosła pomoc walczącej Warszawie. Chylę czoła przed pielęgniarkami i sanitariuszami ewakuującymi swoich pacjentów. Chylę czoła przed internistami, psychiatrami, czy stomatologami, którzy musieli wykonywać operacje chirurgiczne. Chylę czoła przed każdym medykiem, który przelewał swoją krew za swój kraj i swoich pacjentów.

Minister Mariusz Kamiński w liście do uczestników uroczystości napisał: „Historia odbicia PWPW z rąk niemieckich i jej obrona przed próbami odzyskania przez okupanta to przykład wielkiego patriotyzmu Powstańców. Szczególne wyrazy uznania składam Bohaterom sprzed 77 lat, którzy są dzisiaj z nami. Wasze poświęcenie i wiara sprawiły, że dzisiaj Polska jest wolna i suwerenna.”

Po złożeniu wieńców pod tablicą upamiętniającą Powstańców walczących w kompleksie PWPW i części oficjalnej zgromadzeni goście obejrzeli film poświęcony bohaterskiej lekarce dr Hannie Petrynowskiej „Ranie”, która przed wybuchem Powstania pełniła funkcję lekarza zakładowego PWPW, a w trakcie walk o Redutę PWPW kierowała szpitalem polowym znajdującym się w schronie pod budynkiem PWPW, w którym zginęła po tym, jak Niemcy odbili gmach Wytwórni z rąk Powstańców.

We wzruszającym, osobistym przemówieniu ostatni żyjący członek grupy PWB/17/S, broniącej Reduty PWPW, kapitan Juliusz Kulesza „Julek” mówił –  Tak się szczęśliwie złożyło, że z powstańczej załogi PWPW, liczącej w kulminacyjnym okresie walk około 600 osób, zostało nas czterech. Czterech było w zeszłym roku, czterech jest w tej chwili. Miejmy nadzieję, że jeszcze i za rok będzie nas czterech. Juliusz Kulesza dziękował również PWPW – Ponieważ jestem dyżurnym reprezentantem tych resztek załogi powstańczej, to moje wystąpienia przede wszystkim, bo inaczej być nie może, polegają na bardzo serdecznych, gorących podziękowaniach dla kochanej Wytwórni Papierów Wartościowych. Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych, jeśli chodzi o stosunek do własnej historii i do historii w ogóle, może być wzorem dla innych instytucji. Godne uwagi jest to, że oprócz elementów typowych dla wszelkich uroczystości takich jak dzisiejsza, czyli składania wieńców, przemówień, Wytwórnia zadbała o to, żeby te nasze spotkania posiadały też, wątek edukacyjno-historyczny. Każdego roku obierany jest jakiś temat wiodący – dzisiejsza uroczystość poświęcona jest powstańczej służbie zdrowia. Na każdym naszym spotkaniu mogliśmy dowiedzieć się czegoś nowego. I to wyróżnia uroczystości w PWPW spośród bardzo wielu innych – zakończył kapitan Juliusz „Julek” Kulesza.

Uroczystość prowadził wnuk Powstańca Warszawskiego Conrado Moreno Szypowski.

Goście przybyli na spotkanie mieli również okazję by zobaczyć pierwszy polski film fabularny wyprodukowany w technologii VR (virtual reality) „Kartka z Powstania”.

FOT: Rafał Jaworski PWPW S.A.