Dzięki dynamicznej, wspólnej akcji polskiej Straży Granicznej i Europolu, udało się rozbić międzynarodową zorganizowaną grupę przestępczą zajmującą się przerzutem ludzi przez granicę i legalizowaniem ich pobytu na terenie RP. W akcji wzięło udział łącznie 365 funkcjonariuszy. Przeszukano 51 lokali w Polsce i Hiszpanii, zatrzymano 26 podejrzanych osób i zabezpieczono duże ilości dokumentów, sprzętu stosowanego do ich podrabiania oraz telefony, laptopy i nośniki pamięci wykorzystywane w tym procederze. 

Z informacji Straży Granicznej wynika, że cudzoziemcy (głównie z Pakistanu) prz yjeżdżali na terytorium Polski z innych państw strefy Schengen i składali wnioski o wydanie polskiej karty pobytu. Na miejscu przedstawiali sfałszowane dokumenty tożsamości, które wcześniej kupili od fałszerzy na terenie UE. Dzięki uzyskanej w ten sposób oryginalnej karcie pobytu, przestępcy mogli dalej swobodnie przemieszczać się po terytorium strefy Schengen.

Ta sytuacja pokazuje, dlaczego zapewnienie bezpieczeństwa identyfikacyjnego wymaga tak ścisłej współpracy po stronie służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo państwa, organów odpowiedzialnych za wydawanie dokumentów oraz producenta dokumentów. Ważne jest, aby system zarządzania tożsamością (w odniesieniu do dokumentów) był szczelny w każdym miejscu, począwszy od etapu rejestracji urodzin i nadawania tożsamości (lub w przypadku obcokrajowców: weryfikowania tożsamości), późniejszego wydawania na tej podstawie określonych (pierwotnych) dokumentów identyfikacyjnych, przez etap pozyskiwania kolejnych dokumentów identyfikacyjnych na podstawie dokumentów wcześniej wydanych, aż po etap odnotowania śmierci danego człowieka.

Dziś Polska dysponuje świetnie zabezpieczonymi dokumentami, przeznaczonymi zarówno dla obywateli RP (np. paszporty biometryczne i dowody osobiste) jak i dla obywateli państw trzecich (np. biometryczne karty pobytu, wizy). Aktywność PWPW w omawianej sferze skupia się na tym, aby do minimum ograniczyć ryzyko braku zgodności pomiędzy rzeczywistą tożsamością osoby, a tożsamością wynikającą z dokumentu, którym się ona posługuje. W tym celu w naszych dokumentach stosujemy najnowocześniejsze zabezpieczenia chroniące dokument przed jego podrabianiem i przerabianiem oraz zapewniające jednoznaczność i pewność poprawnej identyfikacji posiadacza dokumentu. Jednym z najskuteczniejszych narzędzi weryfikacji tożsamości wykorzystywanych w dokumentach są technologie biometryczne, które stosujemy w dokumentach dla cudzoziemców oraz w polskich paszportach.  W ten sposób bezbłędnie możemy stwierdzić, czy osoba posługująca się polskim paszportem czy kartą pobytu jest tą, której dane zapisane są w dokumencie. Dane biometryczne wiążą bowiem dokument z osobą się nim legitymującą.

Aby jednak omawiana kategoria bezpieczeństwa była w pełni zapewniona, wymagane jest uzyskanie pewności co do tożsamości osoby na etapie poprzedzającym wydanie dokumentu. W przypadku obcokrajowców, np. ubiegających się o azyl w Polsce, konieczne jest zweryfikowanie, czy deklarowana przez nich i wynikająca z zagranicznych dokumentów tożsamość jest prawdziwa. To zadanie realizowane jest przez służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo państwa. Wymaga ono umiejętności weryfikacji autentyczności zagranicznych dokumentów, emitowanych często przez egzotyczne państwa, ale również umiejętności weryfikacji tożsamości przy użyciu innych narzędzi i metod. Jest to szczególnie ważne w kontekście przejęcia przez tzw. Państwo Islamskie oryginalnych syryjskich i irackich blankietów dokumentów tożsamości.

Bezpieczeństwo identyfikacyjne ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia zagrożeń terrorystycznych. Aktualne fale migracyjne znacząco zwiększają te zagrożenia. Stąd międzynarodowa współpraca służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo państwa i zwalczanie przestępczości związanej z dokumentami jest niezbędne dla zachowania bezpieczeństwa obywateli RP.

Dr Remigiusz Lewandowski, Dyrektor Biura Strategii PWPW.